Wir sind das Volk! – Val van de Berlijnse Muur – 25 jaar geleden

In de herfst van 1989 kwamen duizenden mensen vreedzaam op straat tijdens de maandagsdemonstraties in Leipzig en andere Oost-Duitse steden. Op donderdag 9.11.1989 las de secretaris van het Centraal Comité van de Oost-Duitse SED, Günter Schabowski, quasi achteloos, een persbericht voor over een versoepeling in het reisverkeer naar het buitenland. Dit zet een kettingreactie in gang die na een jaar resulteert in de Wiedervereinigung van de 2 Duitslanden.

Cees Nooteboom arriveerde die avond in Berlijn en beschrijft ‘ineens hoor ik iets in het geluid van de stem op de autoradio … de chauffeur is een meisje … ze is opgewonden, ze roept bijna. De Muur is open, iedereen is op weg naar de Brandenburger Tor. In de walmende Trabant naast ons ons houden jonge Oost-Duisters hun visum naar ons omhoog …’

Geert Van Istendael, toen journalist bij de BRT, was toen voor het eerst met een cameraploeg in Berlijn en al dadelijk ooggetuige van de rumoerige persconferentie en de gevolgen op straat: hoe de juichende en feestvierende Berlijners de grensovergangen oversteken verbouwereerd aangestaard door de grenswachters

Radiojournalist Rik Tyrions beschrijft uitvoerig deze De nacht van de vrijheid en de gevolgen voor Duitsland en de internationale politiek.

Een even gedetailleerd en analytisch verslag van deze spectaculaire Wende geeft Robert Darnton, hoogleraar Europese geschiedenis aan de universiteit van Princeton, in zijn Berlijns dagboek. Hij was toevallig voor historisch onderzoek in Berlijn ‘om een monografie over de achttiende eeuw te schrijven. Maar toen barstte er pal voor mijn neus iets los wat verdacht veel leek op een revolutie’. De historicus wordt ooggetuige/journalist, voert vele gesprekken met betrokkenen uit alle lagen van de bevolking en schrijft gebeurtenissengeschiedenis. Hij interpreteert de gebeurtenissen terwijl de handelende personen ze veroorzaken en let op de symbolische dimensie van hun handelingen.

Maar wat was eigenlijk die muur, dit meest zichtbare symbool van de Koude Oorlog?
Frederick Taylor beschrijft in zijn standaardwerk De Berlijnse Muur : 13 augustus 1961 – 9 november 1989 boeiend de dramatische geschiedenis van de deutsche Teilung: de geheime voorbereidingen van de bouw, de spannende augustusdagen van 1961, de organisatie van de bewaking met wachttorens, schietinstallaties en prikkeldraad, de schrijnende realiteit van de scheiding, de vluchtpogingen, het bezoek van president Kennedy en de uiteindelijke val van de muur.

En van welke staat gingen toen de grenzen open?
Friso de Zeeuw, beheerder van de site www.ddr-museum.nl, toont in Fascinatie DDR beknopt en beeldrijk vele aspecten van het ‘gewone leven’ in de socialistische Boeren- en Arbeidersstaat.
Ook Hans Boele belicht in Dàt was de DDR het land van binnenuit.

Nadien reisden verschillende auteurs en fotografen langs de resten van deze wegroestende scheidslijn tussen Oost en West zoals Thomas von der Dunk, Daniel Koning, Johan De Boose

In de bibliotheek aan de Zuid vindt u hierover boekentafels met geselecteerde non-fictie (3de verd.) en fictie (4de verd.)

Koen Temmerman, bibliothecaris